Έρωτας στην τρίτη ηλικία

Clemma and Sterling (1958-2016)

Φωτογραφίες των πεθαμένων συζύγων τους κοιτάζουν πάνω από το κρεβάτι της Τίνας, 76 ετών και του Νίκου, 73 ετών. "Μας βοήθησαν να γίνουμε αυτοί που είμαστε. Τους τιμούμε, όπως τιμούμε ο ένας τον άλλον", λέει η Τ.

Συναντήθηκαν σε ένα πικνίκ για μοναχικούς ανθρώπους πέντε χρόνια πριν. Εκείνος ήταν ένας αμετανόητος συντηρητικός και εκείνη μια πολιτικά φιλελεύθερη γυναίκα. Εκείνος ήταν ένας υπέρβαρος συνταξιούχος μάγειρος και εκείνη μια συνταξιούχος διαιτολόγος που λάτρευε τη γυμναστική. Ανήκαν σε διαφορετικές εκκλησίες. Είχαν χηρέψει και οι δυο και είχαν παιδιά και εγγόνια.

"Τι παράξενο ζευγάρι", λέει ο Ν. "Αλλά θα σας πω κάτι: την αγαπώ αυτή τη γυναίκα. Μπορούμε να κουβεντιάζουμε, να διαφωνούμε, αλλά ποτέ δεν πηγαίνουμε θυμωμένοι στο κρεβάτι, ποτέ".

Σιγά σιγά εκείνος μετακόμισε στο διαμέρισμά της αλλά κράτησε και το δικό του, που τώρα το έχουν νοικιάσει ως επένδυση. Παντρεύτηκαν στην εκκλησία, αλλά χωρίς άδεια γάμου. "Ο λογιστής της και ο δικηγόρος μου μας συμβούλεψαν να μην περιπλέξουμε τα ζητήματα κληρονομιάς και συμφωνήσαμε" λέει ο Ν. "Στα δικά μας μάτια, είμαστε παντρεμένοι.."

Τα τελευταία χρόνια, ο Ν. έχει βηματοδότη για τη καρδιά του, έκανε μια επέμβαση δακτυλίου στο στομάχι για να χάσει βάρος και πέρυσι έβαλε ένα εμφύτευμα στο πέος "γιατί ήθελα να έχω σεξουαλική επαφή με τη Τ. Άξιζε το κόπο".

"Όσο γερνάμε, με λίγη τύχη θα έχουμε μερικά καλά χρόνια να περάσουμε, να κάνουμε πράγματα με άλλους, να παρακολουθούμε μαθήματα και να είμαστε μαζί", λέει η Τ. "Έχουμε χάσει από ένα σύζυγο ο καθένας και ξέρουμε πως ένας από τους δυο μας θα το ξαναπεράσει αυτό. 
Το μόνο που έχουμε είναι το τώρα. Και τώρα είμαστε οι καλύτεροι φίλοι και οι καλύτεροι εραστές"

Wolfe, W (2007, February 24), Late life love: Older couples find that love comes when they aren't looking for it and share the stories of their late-in-life romance. The Star Tribute (Minneapolis, MN), p. 1E.

(Το ζευγάρι της φωτογραφίας είναι η Κλέμα και ο Στέρλινγκ Έλμορ παντρεμένοι 58 χρόνια. 

Κλέμα: "Λέμε ο ένας στον άλλο 'σ' αγαπώ' τουλάχιστον δέκα φορές τη μέρα και μου αρέσει πολύ".)



Μερικοί πρακτικοί τρόποι για να καταστρέφετε τις σχέσεις σας

Δημοσιεύθηκε αρχικά στο www.e-psychology.gr 11/11/2016
https://www.e-psychology.gr/relations-sexual-disorders/2040-praktikoi-tropoi-katastrefete-scheseis.html

(η επισήμανση με έντονη γραφή, έχει γίνει με τη θετική χροιά, αντίθετα με την αρνητική λογική του κειμένου)


Μιλώντας τη γλώσσα του παραδόξου, παραθέτω μερικούς πρακτικούς τρόπους, για να κατανοηθούν τα λογικά αδιέξοδα, που λίγο ως πολύ, οι περισσότεροι άνθρωποι φτάνουμε, καθώς αλληλοσχετιζόμαστε, δίχως πάντα να έχουμε επίγνωση, τι ακριβώς κάνουμε και πως αυτό επηρεάζει τις σχέσεις μας:

Αποφεύγετε γενικά να αναφέρεστε με σαφήνεια στο τι ακριβώς σας πείραξε. Αν ο άλλος σας αγαπάει και νοιάζεται, πρέπει ήδη να γνωρίζει, τι σας ενοχλεί και όχι να εξηγείτε. Στο κάτω-κάτω αφήστε τον να σκεφτεί ή να φανταστεί.

Όταν ο άλλος δυσκολεύεται να εκφραστεί, εσείς να μην αφιερώνετε χρόνο να τον ακούτε, αποφεύγοντας να του κάνετε ερωτήσεις για το πως σκέφτεται και αισθάνεται για το θέμα. Είστε αρκετά έξυπνο άτομο, έμπειρο, για να καταλάβετε τι συμβαίνει, ιδιαίτερα όταν ένα πρόβλημα επαναλαμβάνεται.

Εξάλλου, αν ο συνομιλητής σας είναι θυμωμένος, στεναχωρημένος, ή με κάποιο άλλο αρνητικό συναίσθημα, παρατήστε τα εύκολα. Δεν είναι δική σας ευθύνη. Όταν ηρεμήσει και θέλει να μιλήσει, καλώς. Αφήστε να το περάσει μόνος, μη ρισκάροντας να κάνετε λάθος χειρισμούς.
Να μην ξεχνάτε, να σπεύδετε να κρίνετε τις πράξεις του άλλου ή καλύτερα τον ίδιο, βγάζοντας άμεσα συμπέρασμα για κακοπροαίρετο κίνητρο. Αντίθετα, αντιλαμβάνεστε ότι τα δικά σας λάθη, δεν έχουν την ίδια σοβαρότητα, υπάρχει σίγουρα κάποια δικαιολογία που οδηγηθήκατε εκεί ή ήσασταν απλά σε κακή φάση. 

Εσείς ωστόσο, όταν ο σύντροφός σας αποτύχει να χειριστεί μια συζήτηση ή τη μεταξύ σας σχέση με περίσκεψη για το πρόσωπό σας, κοιτάξτε να προσβληθείτε άμεσα. Σε καμία περίπτωση μη βλέπετε πέρα από τα λόγια του, τι πραγματικά τον έχει πειράξει.
Αγνοείστε ένα συχνό γεγονός, ο θυμός του ενός να κρύβει τη μετάφραση: ‘θέλω περισσότερο χρόνο, προσοχή, αγάπη από εσένα’.

Επιμελώς, αποφεύγετε να μιλήσετε για τις σκέψεις, τα συναισθήματά σας, θετικά ή αρνητικά για τον άλλο. Για ευνόητους λόγους, τα θετικά δεν τα λέτε (θα σας πάρει τον αέρα / το ξέρει ήδη). Καθώς επιλέγετε να περιγράψετε τα αρνητικά, καλό θα ήταν να ξεκινήσετε με κατηγορίες. Επεξηγώ, αντί να μιλάτε τη γλώσσα του ‘εγώ’, πχ ‘αισθάνθηκα απογοήτευση, λύπη, θυμό μ’ αυτό που συνέβη’ προτιμήστε τη γλώσσα του ‘εσύ’ πχ ‘είσαι ..’ και δώσε αρνητικούς χαρακτηρισμούς.
Αν ο απέναντί σας δεν κατανοεί το θέμα άμεσα, δοκιμάστε να ανεβάσετε το τόνο της φωνής σας, εναλλακτικά καταφύγετε σε προσβολές, ειρωνεία, υποτίμηση. Επίσης, μη ξεχνάτε τις απειλές, ώστε να κρατάτε τον άλλο μόνιμα σε κατάσταση ανασφάλειας.

Μιας και μιλάμε για έκφραση συναισθημάτων αν πήρατε φόρα, κάντε και συναισθηματικό εμετό, βγάζοντας ακατέργαστα ό,τι αρνητικό έχετε μέσα σας, με όποιο τρόπο. Τότε, είναι σίγουρο ότι θα γίνετε κατανοητός στο πως αισθάνεστε. Έτσι, να είστε ο εαυτός σας εκείνη τη στιγμή, μη αναλογιζόμενοι τις συνέπειες πάνω στον άλλο ή την εξέλιξη της σχέσης σας.

 Όταν συζητάτε ένα θέμα, παρασυρθείτε από το συνομιλητή σας ή τον εαυτό σας και κατεβάστε λίστα άλυτων θεμάτων που ανάγονται ακόμα και από το μακρύ παρελθόν. Φανταστείτε ένα πρόβλημα, όχι μεμονωμένο, αλλά με ουρά, ενίοτε μεγάλη. Έτσι, εξασφαλίζετε τη σπάνια περίπτωση, του να βρείτε λύση.

Δώστε έμφαση στα λάθη του άλλου, αφού δείχνει να τα επαναλαμβάνει. Αντί να δείξετε μετριοπάθεια, επιλέγοντας λέξεις όπως, ‘μερικές φορές’, ‘συχνά’, ‘όταν συμβαίνει να κάνεις το ίδιο πράγμα …’, επιλέξτε επιρρήματα που εκφράζουν πιο απόλυτες θέσεις, όπως, ‘πάλι’, ‘πάντα’, ‘ποτέ’. Πχ ‘Πάλι ή πάντα, τα ίδια κάνεις…’ ‘Ποτέ δε με ακούς όταν σου μιλάω’. Το πιθανότερο που θα καταφέρετε είναι ο συνομιλητής σας να κλείσει τ’ αυτιά του στα αιτήματά σας.

Να θυμάστε να αθροίζετε τα προβλήματα της σχέσης, επαναφέροντάς τα συχνά στη μνήμη σας. Αντιθέτως, να ξεχνάτε ή να δίνετε μικρή σημασία στα θετικά που έχετε εισπράξει ή εισπράττετε. Άλλη φορά, θα σας έλεγα να γράψετε λίστα με τα θετικά, αναλογιζόμενοι μ’ αυτά μέσα στη μέρα ή στην εβδομάδα σας, αλλά τώρα σας λέω να τα θεωρείτε ήσσονος αξίας.

Σε περίπτωση που μια κατάσταση σας προξενεί πρόβλημα και δυσκολεύεστε να μιλήσετε γι’ αυτό, αφού πιθανόν να υπάρξουν επιπλοκές όταν το αναφέρετε, ενδώστε στο θυμό ή το φόβο σας και κλείστε το μέσα σας, κάνοντας το γνωστό και ασφαλές .. να αποσυρθείτε από τη σχέση.

Αντιστρόφως, κάθε φορά που μια κατάσταση σας προξενεί πρόβλημα, ανεξάρτητα τη σοβαρότητά της, εσείς να το βγάζετε από μέσα σας, μη αναλογιζόμενοι πιθανές επιπλοκές στη σχέση σας, αρκεί εσείς να αισθανθείτε άμεση ανακούφιση!

Αναζητήστε άτομα που δε σας στεναχωρούν ποτέ, σας κάνουν να περνάτε μόνο όμορφα, σας λένε μόνο θετικά σχόλια, ‘έχουν θετική αύρα’, σας φροντίζουν με τον τρόπο τους και φυσικά σας αποδέχονται όπως είστε, αποφεύγοντας να αναζητούν ευθύνες για τις πράξεις σας, αφού σας βρίσκουν σωστούς. 
Αν αρχίσουν τα προβλήματα, τα παράπονα και τα συναφή, απλά φύγετε από αυτή τη σχέση, μέχρι να βρείτε πάλι μια καινούργια, με τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν.
Ένας συνήθως  επιτυχημένος τρόπος οι σχέσεις να έχουν μια τέτοια θετική εμφάνιση, είναι να κρατάτε τη σχέση σ’ ένα επιφανειακό επίπεδο, προσποιούμενοι κάποιο ενδιαφέρον, άνευ περιεχομένου. Δεν χρειάζεται να εμβαθύνετε στο να γνωρίσετε τον άλλο πραγματικά, δηλαδή, τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του, τη ζωή του, τις ανάγκες, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες του.
Αν εφαρμόζετε τα παραπάνω, έχετε σοβαρές πιθανότητες να καταφέρνετε να οδηγείτε τις σχέσεις σας σε τέλμα.




ΤΟ ΜΠΑΝΙΟ

..Σήμερα θα κολυμπήσουμε ξανά μέσα στις λέξεις
θα κάνουμε απλωτές σε όμορφες εκφράσεις..

Μιχάλης Ανταίος Φραγκούλης






Ομαδική Θεραπεία υπό την αιγίδα του Σωματείου "Ατραπός Κηφισιάς"

Φροντίζοντας ο ένας τον άλλο..
Το πρόγραμμα Ομαδικής Θεραπείας, στο πλαίσιο της εθελοντικής δράσης του Σωματείου "Ατραπός Κηφισιάς", λειτουργεί ήδη επιτυχημένα από 10/10/2016.
Μεταξύ άλλων, κάποια από τα στοιχεία που αναφέρθηκαν ως μέρος της ψυχοεκπαίδευσης ήταν: βασικές τεχνικές διαλόγου  και ελεύθερη έκφραση με προϋπόθεση το θάρρος και το σεβασμό.
Μέσα από την αλληλεπίδραση, η ομάδα έρχεται να βοηθήσει κάθε μέλος, να διευρύνει την αυτοεπίγνωση και να συμβάλλει στην αυτοβελτίωση του, στην καθημερινή ζωή. 
Για λίγες εβδομάδες ακόμα, θα παραμείνει ανοιχτή στην είσοδο νέων μελών.


Η συντονίστρια,

Ηλιοπούλου Τέτα
6944 896279

Ομαδική Θεραπεία υπό την αιγίδα του σωματείου "Ατραπός Κηφισιάς"

Στο πλαίσιο του εθελοντικού έργου του Σωματείου «Ατραπός Κηφισιάς», με χαρά ανακοινώνουμε την επαναλειτουργία του προγράμματος ομαδικής θεραπείας.
Έτσι, ξεκινώντας από τη Δευτέρα 10/10/2016 και κάθε Δευτέρα στις 19:30, για μιάμιση ώρα, θα έχουμε την ευκαιρία να συγκεντρωθούμε σε μικρή ομάδα, να εκφράσουμε αυτά που μας απασχολούν και να αναζητήσουμε τρόπους να γίνουμε οι ίδιοι πιο αποτελεσματικοί στην διεκδίκηση καλύτερων σχέσεων με το σύντροφο, το παιδί, το συνεργάτη, το φίλο.

Θα δοθεί έμφαση στην ανάδειξη του προσωπικού μας δυναμικού, εξασκώντας δεξιότητες καλής επικοινωνίας, ενεργητικής ακρόασης, έκφρασης θετικών και αρνητικών συναισθημάτων, αντιπαράθεσης, υποστήριξης, αποδοχής.

Το κύριο εργαλείο γι’ αυτό, θα αποτελέσει η σχέση του ενός με τον άλλο, όπως θα διαμορφωθεί μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο.

Το κλίμα που καλλιεργούμε μέσα στην ομάδα είναι αμοιβαίας εχεμύθειας, σεβασμού και αλληλοϋποστήριξης.

Από την άλλη, το κομμάτι της ψυχοεκπαίδευσης που περιλαμβάνεται, θα συμπληρώνεται και από βιωματική πρακτική.

Οι συναντήσεις θα γίνονται στη διεύθυνση, Σεϊζάνη 3, Ν. Ιωνία, 1ος όροφος. Η διάρκεια του πρώτου κύκλου ομαδικής θεραπείας είναι τρίμηνη.

Πληροφορίες για εγγραφή στα τηλέφωνα 211 4068 113 & 6944 896279.

Η συντονίστρια,
Ηλιοπούλου Τέτα  Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας


Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟ

Δημοσιεύθηκε αρχικά στο www.e-psychology.gr 27/06/2016
http://www.e-psychology.gr/diafora-themata-psychologias/1782-i-poreia-pros-tis-diakriseis-kai-ton-fanatismo.html

Είναι στη φύση μας να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε. Για να το πετύχουμε αυτό, προβαίνουμε σε απόδοση, προσδιορισμό δηλαδή των πιθανών αιτιών για οτιδήποτε συμβαίνει τόσο σε εμάς, αλλά και στους γύρω μας. Αν καταλάβουμε τι προκάλεσε ένα φαινόμενο, μια κατάσταση, μια συμπεριφορά, είμαστε σε θέση, τόσο να προβλέψουμε ένα μελλοντικό συμβάν, όσο και να καθορίσουμε τη στάση μας απέναντί του. 

Συνηθίζουμε, λοιπόν, να κατασκευάζουμε ερμηνείες - θεωρίες για το μεγαλύτερο εύρος της ζωής μας, από κάτι απλό έως κάτι σύνθετο, όπως παραδείγματος χάριν, γιατί σκόνταψα στο πεζοδρόμιο ή τι σημαίνει για μένα σύγκρουση με ένα στενό φίλο. Με αυτό το τρόπο, αυξάνεται μέσα μας η αίσθηση του ελέγχου και η ζωή καθίσταται περισσότερο προβλέψιμη, άρα σταθερή και αντιμετωπίσιμη. (1)

Σε συμφωνία με αυτό, οι άνθρωποι φτιάχνουν τα προσωπικά τους σχήματα, τα οποία αποτελούνται από αλληλοσχετιζόμενα γνωστικά στοιχεία, όπως σκέψεις, πεποιθήσεις, στάσεις, που μας επιτρέπουν να βγάζουμε γρήγορα νόημα για ένα άτομο, μια ομάδα, ένα γεγονός, μια κατάσταση. (2) Από τη μια, αυτό φαίνεται να είναι λειτουργικό, καθώς ξέρουμε τι να περιμένουμε ή να κάνουμε, όταν βρεθούμε σε μπροστά σε κάτι γνώριμο, όπως η εξέταση από ένα γιατρό, ή πώς ένας γονιός να αντιμετωπίσει το απαιτητικό εξάχρονο παιδί του. 


Πτυχές υποκειμενικότητας

Από την άλλη, τα σχήματα, ιδιαίτερα όταν είναι άκαμπτα, υπόκεινται εύκολα σε σφάλματα και μεροληψίες, κάτι που έχει καταδειχτεί επανειλημμένα σε έρευνες της κοινωνικής ψυχολογίας. Τα μεροληπτικά σφάλματα απόδοσης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ανωτέρων διαδικασιών. (3) Απλά, κανείς δεν μπορεί να είναι συνεχώς αντικειμενικός ή για να το πούμε αλλιώς, είναι αδύνατον να αποβάλει εντελώς την υποκειμενικότητά του κι αυτό για διάφορους λόγους, όπως: επιδράσεις προσωπικότητας, προσωπικών κινήτρων, αναγκών, περιστάσεων, καθώς και επιρροών που έχει δεχτεί από το οικογενειακό, και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. 

Επιπλέον, οι άνθρωποι τείνουν να χρησιμοποιούν τις λιγότερο περίπλοκες και απαιτητικές νοητικές διαδικασίες, προκειμένου να κατανοήσουν τον κόσμο και να δράσουν μέσα σ’ αυτό.
Είναι δηλαδή, γνωστικοί φιλάργυροι. (4) Και μια περίπτωση όπου συμβαίνει αυτό, αποτελεί η επιρροή από στερεότυπα, δηλαδή ευρέως αποδεκτές γενικεύσεις και απλοποιημένες εικόνες, για μέλη μιας κοινωνικής ομάδας. Οι άνθρωποι επιδεικνύουν ιδιαίτερη ετοιμότητα να χαρακτηρίσουν, συνήθως αρνητικά, τεράστιες ανθρώπινες ομάδες, βασιζόμενοι σε αυτό που αντιλαμβάνονται, ως ορατή διαφορά με τους ίδιους. (5)

Ένας σημαντικός παράγοντας που αξίζει να ληφθεί υπόψη, κατά τη δημιουργία στερεοτύπων, είναι ο εθνοκεντρισμός ο οποίος χαρακτηρίζει τις ομάδες, όταν προβαίνουν σε αποδόσεις. Τα μέλη, δηλαδή, μιας ενδο-ομάδας, (που μπορεί να αποτελεί μια οποιαδήποτε ομάδα, μικρή, όπως, μια παρέα φίλων ή μια μεγαλύτερη, όπως τα μέλη μιας φυλής) τείνουν να είναι θετικά προσκείμενα απέναντι σε μέλη της και αρνητικά προσκείμενα προς μέλη μιας εξω-ομάδας. (6)

Αποδίδοντας στην ενδο-ομάδα υπεροχή, εν σχέσει με εξω-ομάδες, κυριαρχεί το ‘εμείς’ απέναντι σε ‘εκείνους’. Εμείς είμαστε οι καλύτεροι, αυτοί που διαπρέπουν, που ξέρουν το σωστό, ενώ οι άλλοι οι κακοί, οι άχρηστοι, οι άδικοι. Αυτό, μπορεί να διαπνέει κάτι το ανεπαίσθητο όπως ένα αστείο, έως κάτι ακραίο και εγκληματικό, όπως μια γενοκτονία. 
Μάλιστα, ο βαθμός στον οποίο οι άνθρωποι ορίζουν το ηθικό ή το σωστό, με βάση εθνοκεντρικά κριτήρια, καθορίζει την αυτόκλητη νομιμοποίηση της ομάδας τους για κυριαρχία, απορρίπτοντας φυσικά, ιδέες κοινωνικής ισότητας και δικαιοσύνης. Έτσι, η κουλτούρα της ενδο-ομάδας αυξάνει σε αυταρχισμό, καθώς και τα φαινόμενα φανατικής δράσης. 


‘Εκτροχιασμός’ 

Τα στερεότυπα λοιπόν, αποτελούν τη βάση για την προκατάληψη και τις διακρίσεις. Μια ακραία όψη αυτών, αποτελεί η απανθρωποποίηση, δηλαδή, ο αντίπαλος θεωρείται κάτι λιγότερο από άνθρωπος, που δεν χρειάζεται ή δεν αξίζει να τον μεταχειρίζεται κανείς με ενδιαφέρον, ευγένεια και σεβασμό.
Το θύμα απογυμνώνεται από την αξιοπρέπεια που συνοδεύει τον όρο άνθρωπος, είναι ο ανώνυμος, ο ‘κακός’ στη ταινία, ο στόχος, ο άπιστος, οι παράπλευρες απώλειες, η κάθαρση.
Ο φόβος και το μίσος, τρέφουν τη συναισθηματική και ιδεολογική κατάσταση του φορέα, φανατίζοντας, ώστε ενίοτε, πιεστικές κοινωνικές συνθήκες, να απασφαλίσουν το όπλο της ατομικής ή συλλογικής βίας. (7)

Ωστόσο, η απανθρωποποίηση μπορεί να εκφραστεί και με πιο πλάγιο τρόπο, όταν ολόκληρες ομάδες ανθρώπων σπρώχνονται σε ακραίες συνθήκες ζωής, χωρίς επαρκή παιδεία, υγεία, στέγαση, απασχόληση, με υποβαθμισμένες οικονομικές και κοινωνικές υποδομές, αλλά με προσβασιμότητα σε όπλα, ναρκωτικά, αλκοόλ, καθώς και στέρηση της έκφρασης και του λόγου.
Κι ένα χρόνια καταπιεσμένο ή κακοποιημένο άτομο ή ομάδα, ενδέχεται να οδηγηθεί στη θυματοποίηση, αποδεχόμενος παθητικά τη ‘μοίρα’ του, αλλά μπορεί να περάσει και ‘απέναντι’, με το να γίνει ακραία επιθετικό, προς το στόχο που θεωρεί υπεύθυνο για την κατάστασή του. 


Χειραγωγούντες και χειραγωγούμενοι

Μέρος από τη πολιτική και τη θρησκεία χειραγωγεί με τέτοιο τρόπο (όταν υπάρχει συνεργασία τους, η δύναμη επιρροής μεγεθύνεται) ώστε να νομιμοποιείται ο δογματισμός, η νοητική ακαμψία, η συμβατικότητα, η υποταγή, η επιθετικότητα.
Η απολυταρχία τους, πάντα εγωκεντρική και αλαζονική, εμφανίζεται άλλοτε καλυμμένη με ένα περιτύλιγμα φιλελευθερισμού και ενδιαφέροντος για το όφελος της ανθρωπότητας και άλλοτε ξεδιάντροπα ωμή. Και στις δυο περιπτώσεις ωστόσο, όταν η εξουσία και η παράδοση που αυτή έχει δημιουργήσει, αμφισβητείται, προκαλεί την οργή των καθιερωμένων φορέων της, θεσμοθετώντας τη βία απέναντι στους παραβάτες. 

Ευθύνη όμως δεν φέρουν μόνο οι χειραγωγούντες αλλά και οι χειραγωγούμενοι.  Το άτομο-μέλος, υποστηρικτής μιας τέτοιας ενδο-μάδας, έχει αφαιρέσει από τον εαυτό του το δικαίωμα της ελεύθερης σκέψης και ενσυνείδητης επιλογής, που συνοδεύεται αναπόσπαστα από την ευθύνη απέναντι στον ίδιο αλλά και στους άλλους.
Έχει παραχωρήσει αυτό το δικαίωμα, σε μια ιδέα, ιδανικό, ομάδα, διευθέτηση, διαταγή, κανόνα, ιθύνοντες, ηγέτες, σε ένα Θεό, ενώ επιλέγει να πιστεύει (μάλιστα έχει ταχτοποιήσει τη συνείδησή του) ότι έπραξε το καθήκον του και δεν φέρει πια ευθύνη για τις συνέπειες των πράξεων που εκτελούνται με τη συμμετοχή του. Εδώ η υπακοή και η συμμόρφωση, ανάγονται σε ιδιότητες ύψιστης αξίας. 
Αυτή είναι η κατάσταση που πετυχημένα περιγράφεται από τον Stanley Milgram (1933-1984) ως κατάσταση παθητικού υποκειμένου. (8)
Σίγουρα, δεν ήταν ούτε τυχαίο ούτε μοιραίο, τα περισσότερα από 187 εκατομμύρια θύματα από πολεμικές συρράξεις, που άφησε πίσω του ο προηγούμενος αιώνας, ο πλέον φονικός της ανθρώπινης ιστορίας. 

Ειδικά για το θέμα της πίστης σε ένα Θεό αλλά και του θρησκευτικού φανατισμού (το όριο μεταξύ των δυο εύκολα μεταβάλλεται), αν δεχτούμε τον ισχυρισμό ότι ο Θεός είναι Θεός αγάπης, καθώς επίσης και το γεγονός ότι έφτιαξε τους ανθρώπους, μοναδικούς και συνάμα διαφορετικούς από πολλές απόψεις, (το στοιχείο της ποικιλομορφίας τον χαρακτηρίζει σαν Δημιουργό στη φύση), τότε πρέπει όλους να τους θεωρεί παιδιά του.

Είναι άξιο απορίας λοιπόν, το πως κάποιοι ξεχωρίζουν τον εαυτό τους, ή τη καθαγιασμένη θρησκεία τους και προβαίνουν σε πράξεις που βλάπτουν άλλους ανθρώπους. Η’ ο Θεός τους έχει πρόβλημα ή το σύστημα μέσα από το οποίο, τους έμαθαν να τον αντιλαμβάνονται. Και αν Εκείνος αποφασίσει να προβεί σε έργο κρίσης, μήπως χρειάζεται βοηθούς εμάς τους ανθρώπους, πεπερασμένους, με το περιθώριο του λάθους σε μόνιμη λειτουργία; 


Υπάρχει άλλη κατεύθυνση;

Κι όμως, η πορεία προς πράξεις εκτόπισης ή εξόντωσης του ‘εχθρού’, θα μπορούσε να αναχαιτιστεί, αν οι άνθρωποι αναλογίζονταν δύο βασικά ερωτήματα (κάτι που συνήθως αποφεύγουν) πριν προβούν σε ενέργειες που εμπλέκονται κι άλλα άτομα:  «με αυτή τη πράξη μου, τι συνέπειες θα φέρω στον εαυτό μου;», «τι συνέπειες θα έχει για τους άλλους;»

Το να αναπτύσσεται, ακόμα, η ικανότητα ενσυναίσθησης, περιορίζει τη πιθανότητα, το άτομο να βλάψει τους άλλους άμεσα, σωματικά, λεκτικά ή έμμεσα μέσα από θεσμούς. (9) Να μαθαίνει να μπαίνει στη θέση του άλλου, δείχνοντας κατανόηση, για τον τρόπο που μπορεί να σκέφτεται και να αισθάνεται, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, όχι γιατί οπωσδήποτε έχει δίκιο ή ταυτίζεται μαζί του.

Φαίνεται, επίσης, ότι η επαφή με άτομα που εκπροσωπούν το διαφορετικό, μακροπρόθεσμα προξενεί αλλαγή στάσεων, αφού ο χρόνος αποτελεί έναν δείκτη δοκιμής, συχνά για διάψευση αφοριστικών αντιλήψεων. 

Εν τέλει, εξαρτάται πόσο συνειδητός θέλει να είναι κανείς στη ζωή του. Πόσο χρήση του ‘λόγου’ επιθυμεί να κάνει, της λογικής τόσο της δικής του, αλλά και της κοινής λογικής, η οποία συνιστά το μέσο όρο της κοινωνίας που ζει.
Πόσο χρήση του εργαλείου της  γλώσσας και της σκέψης (άρρηκτα συνδεδεμένες ικανότητες) είναι διατεθειμένος να εφαρμόσει στις αποφάσεις και στις λύσεις των συγκρούσεων του. Πόσο επιθυμεί να επεξεργάζεται τα θέματα, με τον πρόσθιο εγκέφαλο (φλοιό του εγκεφάλου με τις υποφλοιώδεις δομές) που περιλαμβάνει όλες τις ανώτερες λειτουργίες (ότι αναφέρθηκε συν την αντίληψη, τη κρίση, την αφηρημένη σκέψη, την ενσυναίσθηση και τη ρύθμιση των συναισθημάτων, το σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων, τα κίνητρα, τη συγκίνηση, τη μνήμη, τη φαντασία) που τον ξεχωρίζουν από τα άλλα είδη, (10) παρά με τους αυτόματους μηχανισμούς των ενστίκτων που εδράζουν στο οπίσθιο και μέσο τμήμα του εγκεφάλου και τον εξομοιώνουν με τα άλλα είδη.  

Τα κοινωνικά προβλήματα που περιλαμβάνουν συγκρούσεις συμφερόντων και εγείρουν φανατικές συμπεριφορές, συχνά είναι πολυσύνθετα και πολυπαραγοντικά, ενώ οι απλοϊκές λύσεις που προτείνονται, είναι τόσο αποτελεσματικές, όσο η κατασκευή ενός αυτοκινήτου με χρήση φυσικής και μαθηματικών Δημοτικού. Οι ‘καθαρές λύσεις’ αποτελούν ένα ξαναειπωμένο  πολιτικό και θρησκευτικό ψέμα. 


Βιβλιογραφία
  1. Heider, F (1958) The psychology of interpersonal relations
  2. Fiske, S. T.,  & Taylor, S. E. (1991). Social cognition (2nd ed.)
  3.  Gilbert, D. T. (1998) Ordinary personology,
      Jones, E. E. (1990) Interpersonal perception
  4. Nisbett, R. E., & Ross, L. (1980) Human inference: Strategies and shortcomings of social judgment
     Taylor, S. E. (1981) The interface of cognitive and social psychology
  5. Hilton, J. L., & von Hippel, W. (1996) Stereotypes. Annual review of Psychology.
     Brigham, J. C., (1971) Ethnic stereotypes. Psychological bulletin
  6. Hewstone, M. (1989) Causal attribution: From cognitive processes to collective beliefs
      Hewstone, M. (1990) The ‘ultimate attribution error’: A review of the literature on intergroup causal attribution  
  7. Haslam, N. (2006). Dehumanization: An Integrative Review. Personality and Social Psychology Review   
  8. Milgram, S (1974). Obedience to authority
  9. Miller, P. A. & Eisenberg, N. (1988) The relation of empathy to aggressive and externalizing/antisocial behavior.                    Psychological bulletin
10. Damasio, A. R. (2005) Descartes’ error: Emotion, reason and the human brain (ppbk. ed)








Παράταση προγράμματος Ομαδικής Θεραπείας


Σχετικά με το πρόγραμμα ομαδικής θεραπείας, με έναρξη 21/03/2016, στο Σύλλογο "Ατραπός Κηφισιάς", η ομάδα θα παραμείνει ανοιχτή στην είσοδο νέων μελών, για μερικές εβδομάδες ακόμα.

Έναρξη ομαδικής θεραπείας

picnic in the mountains, by F. Botero
Από τις 07/03/2016 και κάθε Δευτέρα στις 17:30, για μιάμιση ώρα, θα έχουμε την ευκαιρία να συγκεντρωθούμε σε μικρή ομάδα, να εκφράσουμε αυτά που μας απασχολούν και να αναζητήσουμε τρόπους να γίνουμε οι ίδιοι πιο αποτελεσματικοί στην διεκδίκηση καλύτερων σχέσεων με το σύντροφο, το παιδί, το συνεργάτη, το φίλο.

Θα δοθεί έμφαση στην ανάδειξη του προσωπικού μας δυναμικού, εξασκώντας δεξιότητες καλής επικοινωνίας, ενεργητικής ακρόασης, έκφρασης θετικών και αρνητικών συναισθημάτων, αντιπαράθεσης, υποστήριξης, αποδοχής.

Το κλίμα που καλλιεργούμε είναι αμοιβαίας εχεμύθειας, σεβασμού και αλληλοϋποστήριξης.

Οι συναντήσεις θα γίνονται σε χώρο που διαθέτει ο σύλλογος ‘Ατραπός’ στη Κηφισιά, διεύθυνση Χρ. Λαδά 19. Η διάρκεια του πρώτου κύκλου ομαδικής θεραπείας είναι τρίμηνη.

Πληροφορίες στα ακόλουθα τηλέφωνα


Οι συντονίστριες
Ηλιοπούλου Τέτα Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Τηλ. 211 4068113 & 6944 896279

Μαρκίδου Ιωάννα Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Τηλ. 210 8074000 & 6944 552222



http://atrkif.gr/site/index.php/enimerosis/21-mental-health