ΦΑΣΜΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΨΥΧΩΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

by F. Halda

Βασικό χαρακτηριστικό η απώλεια της επαφής με τη πραγματικότητα.

Η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται, να επεξεργάζεται και να προσαρμόζεται σε ερεθίσματα του περιβάλλοντός του, διαταράσσεται σε τέτοιο βαθμό που είναι αδύνατο να ανταποκριθεί στη καθημερινότητά του. Ενδέχεται η συμπεριφορά του να συνιστά απειλή για  τη ζωή του.

Συνήθη εκδήλωση ψύχωσης θεωρούνται οι διαταραχές σχιζοφρενικού φάσματος, όπου η σκέψη αποδιοργανώνεται, η αντίληψη στρεβλώνεται, το συναίσθημα αλλοιώνεται, το άτομο βιώνει έντονη σύγχυση (κάτι που μπορεί να είναι πολύ οδυνηρό), η συμπεριφορά του είναι παράξενη και αποσύρεται κοινωνικά. 

Αυτό συμβαίνει όταν, συμπτώματα από έναν ή περισσότερους, από τους παρακάτω πέντε τομείς ψυχοπαθολογίας, εμφανίζονται μέσα στη διάρκεια ενός μήνα. Η σοβαρότητα της ψυχοπαθολογίας κρίνεται από τον κλινικό γιατρό, κατά πόσο πληρούνται τα κριτήρια σε κάποιο από τους βασικούς τομείς, σε συνάρτηση με το χρονικό διάστημα εκδήλωσης.

α) Παραληρητικές ιδέες: έντονες, λανθασμένες πεποιθήσεις, ιδέες, τις οποίες το άτομο διατηρεί, παρά τις ενδείξεις της πραγματικότητας για το αντίθετο. Μερικά παραδείγματα: πιστεύει ότι είναι κάποιο διάσημο πρόσωπο, κακόβουλες δυνάμεις συνωμοτούν εναντίον του, διώκεται από ανθρώπους, έχει διαπράξει σοβαρό αμάρτημα και τιμωρείται, κάποιοι προσπαθούν να ελέγξουν τη σκέψη του, ή το ίδιο ελέγχει τη σκέψη άλλων.

Τέτοιοι παραλογισμοί, συνιστούν σοβαρές διαταραχές της σκέψης, κάτι που όμως δεν είναι σε θέση να αντιληφτεί ο πάσχων, καθώς έχει χάσει τον έλεγχο του μυαλού του.

β) αποδιοργανωμένος λόγος: επακόλουθο της διαταραχής της σκέψης η διαταραχή της γλώσσας, αφού σκέψη και λόγος συμπλέκονται σαν εγκεφαλική λειτουργία. Η ομιλία γίνεται ασυνάρτητη, ακατανόητη (γλωσσική σαλάτα).

γ) ψευδαισθήσεις: ύπαρξη αισθητηριακών αντιλήψεων, όλων των αισθήσεων, με κυρίαρχες τις ακουστικές. Για παράδειγμα, το άτομο μπορεί να ακούει φωνές, να βλέπει μορφές που κανένας άλλος δεν ακούει ή βλέπει.

Οι ψευδαισθήσεις συνιστούν διαταραχές της αντίληψης, που στη πραγματικότητα παράγονται μέσα στο μυαλό του ατόμου και τείνουν να έχουν αρνητικό παρά θετικό περιεχόμενο.

δ) ψυχοκινητικές διαταραχές και αποδιοργανωμένη συμπεριφορά: άσκοπες, επαναλαμβανόμενες κινήσεις, εκκεντρικές γκριμάτσες, τικ, ακαθισία, κατατονική συμπεριφορά (έκπτωση των κινητικών λειτουργιών, αύξηση μυϊκής ακαμψίας ή υπερδραστηριότητα).  Φαινόμενα, εξαιτίας του έντονου άγχους που βιώνουν οι ασθενείς σχετιζόμενο με παραληρήματα ή ψευδαισθήσεις.

Ο ασθενής μπορεί να επιδεικνύει ανάρμοστη ή ακατάλληλη για την περίσταση συμπεριφορά όπως να φωνάζει, να βρίζει, να παλιμπαιδίζει, να μην ελέγχει τις παρορμήσεις του.

ε) αρνητικά συμπτώματα όπως αμβλύ συναίσθημα (περιορισμένη συναισθηματική έκφραση ή αντίδραση). Επίπεδο συναίσθημα (απουσία συναισθήματος ή απάθεια). Ακατάλληλο συναίσθημα (άσχετο με την περίσταση, πχ έκφραση χαράς για κάτι λυπηρό) ή ανηδονία (ανικανότητα για ευχαρίστηση). Ως εκ τούτου, το άτομο ενδέχεται να αποσυρθεί κοινωνικά, να σταματήσει να ενδιαφέρεται για τους γύρω του, να μειωθεί η ικανότητα για βουλητική ανταπόκριση, ή να αδυνατεί να εστιάζει και να συγκρατεί τη προσοχή του.

Ψυχωσικά/ψυχωτικά συμπτώματα μπορεί να εκδηλώσει ένα άτομο που υποφέρει από άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως για παράδειγμα, νευροαναπτυξιακή διαταραχή, μείζονα κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, ψυχογενή ανορεξία/βουλιμία, διαταραχή προκαλούμενη από χρήση ουσιών.


Εντός μου
..Κάποιοι μιλάνε μέσα στο μυαλό μου,
κάποιος εκεί μέσα είμαι κι εγώ, αλλά ποιος;
Επισκέπτης αισθάνομαι σε τούτο το σώμα
μ' όλο που βάρος δεν θέλω να γίνομαι.
Μα που να πάω κιόλας, όλη μου τη ζωή 
εδώ μέσα την πέρασα..

Αχ, να 'χα τη δύναμη,
ένα γλυκό πρωινό του Απρίλη
να με άρπαζα από το χέρι και να φεύγαμε.
Θα με αγαπούσα και θα με φρόντιζα...
σαν τον εαυτό μου.
Θα μου έδειχνα τόσα πράγματα
και θα μίλαγα για χίλια δυο άλλα.
Και κάποια στιγμή - είμαι σίγουρος γι' αυτό -
θα με κοίταζα στα μάτια
και με δάκρυα χαράς να κυλάνε θα μου έλεγα:
Χαίρομαι τόσο πολύ που σε γνωρίζω..