ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

by F. Halda

Βασικά στοιχεία των καταθλιπτικών διαταραχών αποτελούν, το αίσθημα της λύπης, της κενότητας και της ευερέθιστης διάθεσης, που συνοδεύεται από σωματικές (πχ διαταραχές ύπνου, απώλεια ενεργητικότητας) και γνωσιακές αλλαγές (πχ σκέψεις αναξιότητας, ματαιότητας), διαταράσσοντας σοβαρά την ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί στη καθημερινότητά του.

Η διαταραχή διασπαστικής απορρύθμισης της διάθεσης διακρίνεται από χρόνια, επίμονη, σοβαρή ευερεθιστότητα, η οποία εκδηλώνεται με συχνά ξεσπάσματα θυμού (τρεις φορές μέσα στην εβδομάδα ή περισσότερο), λεκτικά ή συμπεριφορικά (επιθετικότητα σε άλλους, στον ίδιο ή σε πράγματα). 

Τα ξεσπάσματα είναι δυσανάλογα των ερεθισμάτων που τα προκαλούν, σε μέγεθος και ένταση, δεν συνάδουν με το αναπτυξιακό επίπεδο του ατόμου, ενώ εμμένουν τουλάχιστον ένα χρόνο.

Η μείζων καταθλιπτική διαταραχή, χαρακτηρίζεται από έντονη καταθλιπτική διάθεση ή απώλεια ενδιαφέροντος και ανηδονία (αδυναμία του ατόμου να αισθανθεί ευχαρίστηση) με διάρκεια τουλάχιστον δυο εβδομάδων, σχεδόν κάθε μέρα. 

Επίσης συμπεριλαμβάνονται τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα συμπτώματα: αισθήματα και σκέψεις αναξιότητας, μη συμβατής ενοχής. Δυσκολίες στη σκέψη, στη συγκέντρωση, στη λήψη αποφάσεων. Διαταραχές ύπνου, όρεξης, ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση, κούραση. Συνεχείς σκέψεις θανάτου, αυτοκτονικοί ιδεασμοί, σχέδιο για αυτοχειρία, απόπειρα αυτοκτονίας.

Στοιχείο διαφοροποίησης, μεταξύ αντιδράσεων εντός φυσιολογικών ορίων ή παθολογικών, αποτελεί η ακραία και παρατεταμένη μορφή τους, που διαταράσσει σε σοβαρό βαθμό την προσωπική, την επαγγελματική και την κοινωνική ζωή του ατόμου.

Στην επίμονη καταθλιπτική διαταραχή (δυσθυμία) κυριαρχεί η καταθλιπτική διάθεση καθημερινά, τουλάχιστον για δυο χρόνια, με δυο τουλάχιστον συμπτώματα από τα ακόλουθα: διαταραχές ύπνου, όρεξης, επιβράδυνση των ρυθμών του ατόμου, κούραση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία στη συγκέντρωση ή στη λήψη αποφάσεων, απόγνωση.

Προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή, τα βασικά χαρακτηριστικά της ΠΔΔ είναι έκδηλα στη διάθεση της γυναίκας με ευμεταβλητότητα, εκνευρισμό, δυσθυμία, δυσφορία και συμπτώματα άγχους, τα οποία συμβαίνουν επανειλημμένα, πριν την έναρξη της εμμηνορρυσιακής φάσης του κύκλου και υποχωρούν με την έναρξη ή αμέσως μετά. 

Ενδέχεται να επιδρούν στη συμπεριφορά ή να συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα (πρήξιμο ή ευαισθησία στο στήθος, πόνοι, μυϊκοί ή αρθρώσεων, αίσθηση πρηξίματος, αύξηση βάρους). Το φαινόμενο θα πρέπει να συμβαίνει στον έμμηνο κύκλο τα τελευταία χρόνια και να έχει δυσμενείς συνέπειες στη επαγγελματική ή κοινωνική λειτουργικότητα του ατόμου. 

Τα διαγνωστικά χαρακτηριστικά της καταθλιπτικής Διαταραχής Προκαλούμενη από Ουσίες ή Φαρμακευτική Αγωγή περιλαμβάνουν τα συμπτώματα μιας καταθλιπτικής διαταραχής που συνδέονται με τη χρήση ουσιών ή φαρμάκων, τα οποία επιμένουν, πέραν της αναμενόμενης επίδρασης (τοξίκωση, στερητικό σύνδρομο), στη φυσιολογία του οργανισμού.

Η Καταθλιπτική Διαταραχή Οφειλόμενη σε Άλλη Ιατρική Κατάσταση περιλαμβάνει συμπτωματολογία καταθλιπτικής διάθεσης ή αξιοσημείωτο μειωμένο ενδιαφέρον ή αίσθημα ευχαρίστησης. Το φαινόμενο είναι έκδηλο γενικά, στις δραστηριότητες του ατόμου, και σχετίζεται άμεσα, με μια ιατρική κατάσταση όπως, νευρογνωσιακές διαταραχές, καρδιολογικά ή θυρεοειδούς προβλήματα.

Έστω κι αν

... Και να περάσαμε χειμώνες καλοκαίρια
μέσα στη θλίψη και στο κλάμα το βουβό,
ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε τ' αστέρια
και να τους στείλουμε ένα χαμόγελο ακριβό..

Μ. Α. Φραγκούλης