ΝΕΥΡΟΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Οι ΝΔ αποτελούν μια κατηγορία καταστάσεων, που χαρακτηρίζονται από αναπτυξιακά ελλείμματα, με έναρξη μέχρι την ηλικία πριν το Δημοτικό σχολείο, προκαλώντας έκπτωση της προσαρμοστικής λειτουργίας, σε προσωπικό, κοινωνικό, ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό τομέα, με πιθανά εμφανή συμπτώματα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Συχνό φαινόμενο, η συνύπαρξη παραπάνω από μια ΝΔ στο ίδιο άτομο.

by F. Halda

Η νοητική ανεπάρκεια χαρακτηρίζεται από απόδοση κάτω του μέσου όρου, στις γενικές νοητικές ικανότητες, όπως συλλογιστική/λογική ικανότητα, επίλυσης προβλημάτων, αφαιρετική σκέψη, κρίση, ικανότητα ακαδημαϊκής μάθησης ή μάθησης από την εμπειρία. Το άτομο αδυνατεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά σε μια ή περισσότερες πλευρές της καθημερινότητας, είτε σε θέματα προσωπικής αυτοεξυπηρέτησης είτε σε κοινωνικές ευθύνες.

Οι διαταραχές επικοινωνίας περιλαμβάνουν τις διαταραχές του λόγου, τη φωνολογική διαταραχή, τη διαταραχή ευχέρειας λόγου (τραυλισμός) και τη διαταραχή κοινωνικής (πραγματολογικής) επικοινωνίας.

Οι διαταραχές του λόγου με κύριο στοιχείο την ανεπάρκεια στη απόκτηση και χρήση των γλωσσικών ικανοτήτων σε γραπτό, προφορικό, νοηματικό ή άλλο λόγο.

Η φωνολογική διαταραχή, με χαρακτηριστικό την δυσκολία στη παραγωγή φωνημάτων και την υποβάθμιση της προφορικής κατανόησης και επικοινωνίας.

Στη διαταραχή ευχέρειας λόγου (τραυλισμός) το ευδιάκριτο στοιχείο αποτελεί η δυσρυθμία στη κανονική ροή και χρονική ακολουθία της ομιλίας, όπως οι επαναλήψεις ήχων και συλλαβών, επιμήκυνση φωνημάτων, σπασμένες λέξεις.

Στη διαταραχή κοινωνικής (πραγματολογικής) επικοινωνίας, κυριαρχεί η δυσκολία στη κοινωνική χρήση της λεκτικής και της μη λεκτικής επικοινωνίας, διαταράσσοντας την αποτελεσματική και κατάλληλη επικοινωνία με τους άλλους, σύμφωνα με τους συμβατικούς κανόνες της κοινωνίας. Για παράδειγμα, να χαιρετά, να μοιράζεται πληροφορίες με τρόπο κατάλληλο για τις περιστάσεις, να ξεχωρίζει τη διαφορά στη χρήση της γλώσσας μέσα στη τάξη από το γήπεδο, να κατανοεί τους κανόνες συνομιλίας, να επανορθώνει όταν παρανοείται κτλ.

Οι διαταραχές αυτιστικού φάσματος χαρακτηρίζονται από μόνιμα ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και αλληλεπίδραση, όπως στην κοινωνική αμοιβαιότητα, στη κατανόηση και ανταπόκριση της μη λεκτικής επικοινωνίας και συμπεριφοράς. Ανεπάρκεια στις ικανότητες ανάπτυξης, διατήρησης και κατανόησης των σχέσεων.  Εμφανές στοιχείο, ένα πρότυπο περιορισμένης και επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων ή δραστηριοτήτων που τείνει να είναι άκαμπτο.

Το επίπεδο σοβαρότητας της εκδήλωσης των ΔΑΦ ποικίλει. Από τη μια, για παράδειγμα, υπάρχει η περίπτωση του ατόμου, που είναι σε θέση να χρησιμοποιεί ολοκληρωμένες προτάσεις και να εμπλακεί σε επικοινωνία, αλλά δεν μπορεί συνομιλεί, να συνδιαλέγεται, ενώ οι προσπάθειες του να κάνει φίλους είναι παράξενες, ή αποτυχαίνουν. Στο άλλο άκρο, υπάρχει η περίπτωση του ατόμου, που είναι σε θέση να χρησιμοποιεί ελάχιστο κατανοητό λόγο (ωστόσο ιδιότυπο), σπάνια ξεκινά μια αλληλεπίδραση, ή ανταποκρίνεται μόνο σε άμεσες κοινωνικές προσεγγίσεις. Επίσης, διαφέρει ο βαθμός δυσκολίας και άγχους που συνοδεύει κάθε αλλαγή στη καθημερινή ρουτίνα.

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που ορίζεται από υψηλά επίπεδα απροσεξίας, αποδιοργάνωσης και / ή υπερδραστηριότητας-παρορμητικότητας, συγκρίσιμα με εκείνα της αντίστοιχης ηλικίας ή του αναπτυξιακού επιπέδου. Η απροσεξία και η αποδιοργάνωση συνεπάγονται, αδυναμία συγκέντρωσης σε μια δραστηριότητα, το άτομο μοιάζει να μην ακούει και χάνει πράγματα. Ενώ η υπερκινητικότητα-παρορμητικότητα συνεπάγονται, υπερδραστηριότητα, νευρικότητα, παρεμβατικότητα σε δραστηριότητες άλλων, το άτομο έχει δυσκολία να κάτσει και αδυναμία να περιμένει. Συχνά, η διαταραχή επιμένει στην ενηλικίωση, με συνέπεια, έκπτωση λειτουργικότητας σε κοινωνικό, ακαδημαϊκό, επαγγελματικό πλαίσιο.

Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές της κίνησης περιλαμβάνουν, την αναπτυξιακή διαταραχή συντονισμού, την διαταραχή της στερεοτυπικής κίνησης και τις διαταραχές τικ.

Η αναπτυξιακή διαταραχή συντονισμού χαρακτηρίζεται από ελλείμματα στην απόκτηση και εκτέλεση των ικανοτήτων κινητικού συντονισμού. Γίνεται εμφανής από την αδεξιότητα και την αργή ή ανακριβή εκτέλεση των κινήσεων σε καθημερινές δραστηριότητες.

Η διαταραχή της στερεοτυπικής κίνησης διαγιγνώσκεται όταν, το άτομο εμφανίζει επαναλαμβανόμενες, επίμονες, φαινομενικά άσκοπες συμπεριφορές κίνησης, όπως, στερεοτυπικές κινήσεις με τα χέρια, το λίκνισμα του κορμού μπρος πίσω. Ενδεχομένως να εμφανίζονται και στερεοτυπικές αυτοτραυματικές συμπεριφορές όπως, να χτυπά το κεφάλι του, να δαγκώνει και να χτυπά τον εαυτό του.

Οι διαταραχές τικ χαρακτηρίζονται από την παρουσία κινητικών και φωνητικών τικ, τα οποία είναι ξαφνικές, ταχείς, επαναλαμβανόμενες, μη ρυθμικές στερεοτυπικές κινήσεις ή ήχοι. Όταν υπάρχει σύνθετη παρουσία κινητικών και ηχητικών τικ, για τουλάχιστον ένα χρόνο, μιλάμε για το σύνδρομο Tourett (Τουρέτ), το οποίο μπορεί να παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις. Η χρόνια διαταραχή τικ περιλαμβάνει είτε μόνο κινητικά ή μόνο φωνητικά τικ για διάρκεια μεγαλύτερη του χρόνου, ενώ για μικρότερη διάρκεια, μιλάμε για την παροδική διαταραχή τικ.

Οι ειδικές μαθησιακές διαταραχές διαγιγνώσκονται όταν, εμφανίζονται ειδικά ελλείμματα στην ικανότητα του ατόμου να αφομοιώνει και να επεξεργάζεται πληροφορίες επαρκώς και με ακρίβεια, στη απόκτηση θεμελιωδών ακαδημαϊκών δεξιοτήτων, όπως ανάγνωση, γραφή και/ή μαθηματικά. Η διαταραχή εμφανίζεται αρχικά στα σχολικά χρόνια, επηρεάζοντας την απόδοση σημαντικά κάτω από το μέσο όρο της ηλικίας, ή η αποδεκτή απόδοση έρχεται μέσα από υπέρμετρη προσπάθεια, ενώ ενδέχεται να συμβεί ακόμα και σε χαρισματικά νοητικώς άτομα. Το πρόβλημα, αν δεν θεραπευτεί, επιφέρει αρνητικές συνέπειες σε τομείς που σχετίζονται με τις αντίστοιχες δεξιότητες ή την επαγγελματική απόδοση, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. 



Επιθυμία

... Πόσο πεθύμησα Δικαιοσύνη, Αγνότητα, Ειλικρίνεια κι Αγάπη..
               Πόσο πεθύμησα να γευτώ ένα φιλί σου..

Μ. Α. Φραγκούλης